Варламова Анна Егоровна — Айысхаана

(02.01.1952)

Прозаик

Член СП России и Якутии(1997), СЖ России(1999)

Заслуженный работник культуры РС(Я).

Отличник образования РЯ(Я), отличник печати РС(Я).

Почетный гражданин I Жемконского наслега Хангаласского улуса. Лауреат I степени республиканского конкурса «Долг и честь — служить народу».

Родилась во II Нерюктяйском наслеге Орджоникидзевского района. Окончила ЯО ИФФ ЯГУ (19/80), пединститут по специальности «Социальный педагог по коррекции отклоняющегося поведения несовершеннолетних» (1998). Работала учителем, организатором внеклассной и внешкольной воспитательной работы в школах Горного и Хангаласского улусов.

Методист-редактор редакционно-издательского отдела ИПКРО (1996-1999), ответственный секретарь журнала «Чолбон» (2000-2018).

Литературно-журналистскую деятельность начала с 80-х годов. В 1987 г. в районном литературном конкурсе, посвященном 70-летию со дня рождения народного поэта С.П. Данилова ее повесть «Хахсаат тыала» («Холодный ветер») заняла I место. Первый сборник ее рассказов вышел с 1992 г..

Повести и рассказы Айысхааны способствуют формированию духовных и ценностных ориентиров в жизни молодежи.

Произведения

1. Хахсаат тыал : сэҺэннэр, кэпсээннэр, этюд / А.С. Евстафьев ойуулара. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1992. – 92 с.- ИҺинээҔитэ: СэҺэннэр : Хахсаат тыал ; Хадаараптар ; Кэпсээннэр : Оҕо сааҺым олуктара ; Тохтоо даа, кэрэ түгэн ; АасыҺыы ; Сааскы көмүөл кэнниттэн ; Дьэ, үчүгэй баҕайы ; Күн бэлэҕэ ; Этюд: Ырыа төрөөбүт кытылыгар ; Автор маҥнайгы кинигэтэ. – Дьокуускай : Саха Респ. нац. кинигэ изд-вота, 1992. – 94 с
2. Күн бэлэҕэ : оҕолорго кэпсээннэр [ орто саастаах оҕолорго ] / В.С. Малышев ойуулара. – Дьокуускай : Бичик, 1995. – 21 с. – ИҺинээҕитэ : Күн бэлэҕэ ; Ылдьаана ; Бу дьиэҕэ уҺаамыах ; Куорат уола Бүөккэ.

Просмотр документа возможен только в стенах библиотеки.

3. Сүлүһүннээх иннэ : сэҺэн. – Дьокуускай : Бичик, 2005. – 208 с.

Просмотр документа возможен только в стенах библиотеки.

4. Ыраатар бэйэҕин сайыҺа… : кэпсээннэр . – Дьокуускай : Бичик, 2007. – 112 с.- ИҺинээҕитэ : Олох өксүөнэ ; Таптал сулуҺа ; Хардарыа дуо Айталыына… ; ТайыыҺа ; Килбик иэйии ; АасыҺыы ; Бу дьиэҕэ уҺаамыах ; Сааскы көмүөл кэнниттэн… ; Албыҥҥа үктэтии ; Сүрэхтэн сүппэккин….
5. Үргүөрдээх кэм үнүгэстэрэ : роман. 1 ч.– Дьокуускай: Бичик, 2012.—336 с.

6. ⁠Үргүөрдээх кэм үнүгэстэрэ : роман 2 ч. / Айысхаана : худ. А.А. Захаров – Дьокуускай : Бичик, 2012. — —

7. Айар киьи эйгэтин сэгэтэн : сэьэргэьиилэр, ыстатыйа — Дьокуускай : Сахапечать, 2016. — 256 с.http://xang-elib.ru/online/908

Саха романа ХХ-ХХI үйэҕэ : сайдыы проблемалара уонна жанр поэтиката : респ. науч.-практ.конф. матырыйаалларынан / [хомуйан оҥордулар : С.И. Егорова уо.д.а.]. — Дьокуускай : ИД СВФУ, 2013. — 195. — О ней , с.114-117, 160-165.

Варламова Анна Егоровна — Айысхаана : биобиблиогр. ыйынньык / хомуйан оҥордулар А.М. Наумова, З.С. Келина ; Хаҥалас улууҺун кииннэммит б-ката.– Покровскай, 2012.http://xang-elib.ru/download/15

Суруйааччы А. Е. Варламова-Айысхаана 60 сааьыгар: мультимедийнай электроннай таьаарыы. — Покровскай, 2012.

Россия Суруйааччыларын уонна Суруналыыстарын союҺун чилиэнэ, СР үөрэҕириитин туйгуна, СР культуратын үтүөлээх үлэҺитэ А. Е. Варламова (Матвеева) Орджоникидзевскай оройуонун Нөөрүктээйи нэҺилиэгэр 1952 с. тохсунньу 2 күнүгэр төрөөбүтэ.

1970 с. орто оскуоланы бүтэрээт, Аня Матвеева саастыылаахтарыныын производствоҕа үлэлии тахсыбыта. 1 Дьөппөҥҥө санаторнай интернат-оскуолаҕа иитээччинэн, учууталынан үлэлии сылдьан 1980 с. СГУ саха тылын, литературатын салаатын бүтэрбитэ.

1983-1991 с.с. Горнай улууҺун Маҕарас орто оскуолатыгар учууталынан, иитэр үлэҕэ директоры солбуйааччынан үлэлээбитэ.

1987 с. саас муус устар ыйга Анна Егоровна айар үлэҕэ бастакы сүрэхтэниитин көрсүбүтэ. Народнай поэт С. П. Данилов төрөөбүтэ 70 сылынан улууска биллэриллибит литературнай конкурска «Хахсаат тыал» диэн сэҺэнинэн кыттан 1 миэстэни ылбыта. Итинтэн санаата бөҕөхсүйэн, айар үлэнэн дьарыктанан барбыта.

1992 с. «Хахсаат тыал», 1995 с. «Күн бэлэҕэ» диэн кинигэлэрэ тахсыбыта. «Суол тоҕойугар», «Кырдал кыталыктара» диэн хомуурунньуктарга кэпсээннэрэ бэчээттэммиттэрэ.

Горнай улууҺугар үлэлээбит сылларыгар «Кэнчээри» айар-литературнай куруҺуогу тэрийэн үлэлэппитэ. Көхтөөх үлэлэрин

иҺин 2 оҕо «Артекка», 1 – «Океаҥҥа» сынньаммыттара. Улууска ыытыллар саха тылын литературатын олимпиадатыгар

үөрэнээччилэр 1, 2 миэстэлэри ылаттаан, оскуолаларын аатын үрдэтэн төннөллөрө.

1991-1996 с.с. Хаҥалас улууҺун 1 Дьөппөн орто оскуолатыгар иитэр үлэҕэ директоры солбуйааччынан үлэлээбитэ.

Ол кэмнэр республикаҕа суверенитеты тутуу, национальнай оскуола концепциятын олоххо киллэрии сыллара этилэр. Сахалыы тыыны олоҕурдууга хайысхалаах сонун хамсааҺыннар ыытыллыбыттара.

Улуу Кыайыы 50 сылын көрсө Анна Егоровна «Дьөппөн кэнчээрилэрэ» куруҺуок оҕолорунуун нэҺилиэк, оскуола историятын үөрэтэр музейы төрүттээбиттэрэ.

1993 с. олунньуга республика үрдүнэн хомуллубут 20 бастыҥ эдэр корреспонденнары илдьэ Анна Егоровна Владивостокка, «Океан» лааҕырга баран сынньанар путевканан наҕараадаламмыта.

1996-2000 с.с. Үөрэх үлэһиттэрин идэлэрин үрдэтэр институт редакционнай-издательскай отделыгар методист редакторынан киирэн, «Учуутал аргыҺа» хаҺыаты көрөн-истэн таҺаарааччынан үлэлээбитэ. Ити үлэлии сылдьан 1998 с. Дьокуускайдааҕы пединституту бүтэрэн, ыарахан иитиилээх оҕолор быҺыыларын-майгыларын эллээҺиҥҥэ хайысхалаах соцпедагог идэтин ылбыта. Саҥа идэтэ «СүлүҺүннээх иннэ» диэн сэҺэн суруллуутугар олук уурбута. СэҺэн 2004 с. республикатааҕы сабыылаах литературнай конкурска 2 миэстэ буолбута.